Pigmenty historyczne - nieorganiczne |
||
 |
Cynober PR106 - Vermillion chińska czerwień, ang. scarlet, fr. vermillon [Toks. C] |
Siarczek rtęci. Barwnik intensywnie czerwony, kryjący, wpadający w pomarańczowy. Znany od starożytności. Trwały, ale wchodzący w reakcje z innymi pigmentami. Toksyczny. |
 |
Minia PR105 - Red Lead ang. red lead, minium, fr. rouge de Saturne. [Toks. C] |
Jeden z tlenków ołowiu, a dokładnie tetratlenek triołowiu Pb3O4. Kolor głębokiej czerwieni, wpadającej w pomarańcz. Pigment wybitnie sykatywny, trwały, kryjący. Skutecznie chroni żelazo przed korozją. Toksyczny. |
| Czerwień chromowa PR103 - Red Lead Chromate [Toks. C] |
Zasadowy chromian ołowiu. Sykatywny, wrażliwy na kwasy, kryjący i toksyczny. | |
Pigmenty historyczne - organiczne | ||
| Smocza krew NR31 - Dragon's Blood (fr. sang de dragon) |
Barwnik pozyskiwany z drzewa dracena smocza (Dracaena draco), znany od starożytności. Stosowana do sporządzania lakieru złocistego, którym powlekano srebro płatkowe, aby stworzyć imitację złota oraz do laserunków. Toksyczny, nietrwały. | |
| Karmin NR4 - Cochineal (koszenila, ang. carmine, crimson lake, fr. rouge cochenille, carmin de cochenille) |
Piękny czerwony barwnik laserunkowy uzyskiwany z owadów z rzędu
pluskwiaków - czerwców kaktusowych (Dactylopius coccus), żerujących na
opuncjach lub czerwców polskich (Porphyrophora polonica), żerujących na
czerwcu trwałym (Scleranthus perennis). Zanany od średniowiecza i przez
stulecia eksportowny z Polski, później sprowadzany z Ameryki Południowej.
Nazwa miesiąca - czerwiec - pochodzi właśnie od terminu zbiorów karminu.
Stąd powiedzenie "W czerwcu czerwce na czerwcu". Czerwień lekko wpadająca w purpurę. Barwnik mniej odporny na światło, niż współczene, bardzo zbliżone kolorystycznie barwniki chinakrydonowe i azowe. Dzisiaj, w dobie powrotu do natury stosowany w przemyśle spożywczym, jako E120. U niektórych osób może powodować uczulenie. | |
NR9 |
Kraplak NR8, NR9 - Madder Lake fr. laque de garance, garance naturelle, niem. Krapplack |
Wybitnie piękny barwnik laserunkowy otrzymywany z korzenia marzanny barwierskiej (Rubia tinctorum L.) Czerwień wpadająca w purpurę. Mimo mniejszej trwałości, niż podobne barwniki chinakrydonowe, dziś przeżywa swój renesans, jako barwnik naturalny. Stosowany jest np. do barwienia ręcznie przędzonej wełny. Nostalgia nie jest już tym, czym była kiedyś, ale jednak ma się dobrze. Choć producenci farb przygotowali piękne i bardziej trwałe imitacje tego barwnika, oryginał jest wciąż stosowany. Nic dziwnego - kolor wybitnie piękny, czysty i intensywny, ale nie agresywny ani jaskrawy. |
 |
Magenta | Barwnik anilinowy wynaleziony w roku bitwy pod Magentą (1859). Psychodeliczny różowy z odcieniem fioletu, stosowany w malarstwie krótko, gdyż okazał się być wrażliwym na światło i nietrwałym. Nie mógł jednak pozostać zapomnianym i wyrył w pamięci artystów trwały ślad, którego odbiciem są nazwy farb, zawierających najczęściej chinakrydonowe imitacje. |
Pigmenty współczesne - organiczne | ||
| Alizaryna PR83 - Alizarin Crimson |
Pod tym pojęciem rozumiemy barwnik syntetyzowany chemicznie, identyczny z wyizolowanym z korzenia marzanny barwierskiej. Należy do grupy czerwieni antrachinonowych. Produkt syntetyczny okazał się mało trwały, jest więc dziś zastępowany barwnikami azowymi i chinakrydonowymi w rozmaitych mieszankach. Nazwy farb komponowane są przez producentów w sposób dowolny i nawiązują raczej do nazw historycznych oraz alizaryny, gdyż te brzmią ładniej, niż terminy chemiczne. Widocznie życie byłoby mniej romantyczne, gdyby tak na opakowaniu można było wyczytać, co jest w środku. | |
|
PR122 PR149 PR176 PR202 PR264 PV19 |
Inne syntetyczne czerwienie organiczne PR48 - Permanent Red BB PR122 - Quinacridone Red PR149 - Perylene Red PR176 - Benzimidazolone Carmine PR177 - Anthraquinone Red PR188 - Naphthol Scarlet Lake PR202 - Quinacridone Crimson PR207 - Quinacridone Scarlet PR209 - Quinacridone Red PR254 - Pyrrole Red PR255 - Pyrrole Scarlet PR264 - Pyrrole Red Rubine PV19 - Quinacridone Violet |
Są to barwniki chinakrydonowe, antrachinonowe, azowe, naftolowe,
pirolowe i perylenowe
Grupa pigmentów laserunkowych lub półkryjących w kolorach od czystej czerwieni, podobnej do cynobru, poprzez czerwiene karminowe do fioletu. Związków tych wynaleziono bardzo wiele i znalazły różnorodne zastosowania w przemyśle. Trwałość ich jest różna - od bardzo stabilnych do takich średnich. Staramy się wierzyć producentom farb, że te wybrane przez nich trzymają się lepiej. Obok wymieniam więc tylko te, które znajdziemy w tubkach. Nie jest prawdą, że wszystkie są jaskrawe. Jest ich wiele i łatwo możemy wybrać potrzebny odcień. Nie brakuje też mieszanek. Firmy prześcigają się w tworzeniu imitacji cynobru i karminu, więc nie ma na co narzekać. Zwracajmy uwagę na transparentność, choć nawet te opisywane przez producenta, jako kryjące, nie będą miały tej cechy równie mocnej, jak czerwień marsowa. Lepiej ocenimy zawatrtość tubki patrząc na kartę kolorów malowaną autentyczną farbą, niż wydrukowaną. Pamiętajmy, że ten sam pigment wytwarzany na różne sposoby wygląda inaczej, może być odrobinę zanieczyszczony, co zmienia jego kolor, więc nie jest możliwe dokładne odwzorowanie barwy ani w druku, ani w internecie. Kupując kierujmy się potrzebami i upodobaniami. Owszem to prawda, że organiczne syntetyki gorzej wysychają i trzeba to uwzględnić w technice olejnej i temperowej, ale problem "krwawienia" został ograniczony poprzez tworzenie większych cząsteczek, cięższych, a przez to mniej skłonnych do migracji. |
| Czerwień rodaminowa PR81 - Rhodamine PV1 - Rhodamine Violet |
Barwniki używane do farbowania tkanin. Ich trwałość nie jest wystarczająca do zastosowania w malarstwie! | |
Pigmenty współczesne - nieorganiczne | ||
PR101 |
Czerwienie żelazowe PR101 - Synthetic Iron Oxide Red PR102 - Natural Red Iron Oxide (czerwień marsowa, fr. rouge oxide, rouge de Mars) |
Pigmenty oparte o tlenek żelaza. Kolory zgaszonej, ciemnej czerwieni,
nieco ożywające w mieszance z bielami. Istnieje cała grupa pigmentów, dawniej uzyskiwanych z mielenia naturalnych minerałów, dzisiaj syntetyzowanych, zawierających tlenek żelaza. Nazywane są tak samo, jak ich historyczne odpowiedniki, co jest przydatne dla osób, które pamiętają te kolory. Jest to np. róż angielski, róż indyjski, róż wenecki, czerwony ugier, pucola. Pulment, który kładziemy jako podkład pod złoto też należy do tej grupy. Barwniki tanie, kryjące, trwałe, zgaszone, bardzo przydatne. Żelazo jest konieczne do uzyskania karnacji ludzkiego ciała, gdyż hemoglobina przeświecająca przez drobne naczynia w skórze zawiera ten właśnie pierwiastek. Sangwina - kredka przeznaczona do rysowaniu portretów, zawierająca czerwień żelazową. W połączeniu z sepią (ciemny brąz) stanowi zestaw do rysowania portretów na barwionym papierze. Nazwa pochodzi od francuskiego słowa sang - krew i jest to kolor czerwieni żelazowej. |
| Czerwienie kadmowe PR108 |
Grupa pigmentów opartych o kadm, w kolorach od czystej intensywnej
czerwieni sygnałowej do oranżu. Średnio toksyczne. Mogą ciemnieć w
reakcjach z innymi pigmentami. Trwałe, kryjące, jaskrawe, czasem
niemożliwe do zastąpienia jakimkolwiek innym barwnikiem. Niestety - białe
jest białe, czarne jest czarne, czerwone jest wstrętne. Niejeden artysta
wyłożył się na niepotrzebnym zastosowaniu kadmu, który tłamsi inne kolory
i wszelką delikatność. Nieprawdą jest, że pigmenty te konieczne są do uzyskania karnacji ludzkiego ciała. Są zbyt agresywne. Nie lubię ich, jednak muszę przyznać, że po zmieszaniu z bielą zachowują barwę i ciepły odcień, a nie schładzają się w stronę fioletu, jak syntetyki. | |
| Róż garncarza PR233 - Chrome Tin Pink ( Potter's Pink, fr. Rose Poterie) Chromium Silicate. [Toks. A] |
Delikatny ciepły róż, odrobinę zgaszony, mogący przybierać różne odcienie w zależności od sposobu produkcji i domieszek. Wynaleziony w końcu XVIII wieku przez garncarza ze Strafordu. Jego alternatywna nazwa "English pink" w dosłownym tłumaczeniu mogłaby być bardzo myląca, gdyż "róż angielski" to ziemia naturalna zawierająca tlenki żelaza. Schowany czasem pod imieniem "ochry różowej" lub "różowej żółcieni z Neapolu". Pigment mało znany, kryjący, o niewielkiej sile barwienia, ale śliczny i słodki. | |
| Purpura złota PR109 - Purple of Cassius, Hydrated double stanate of Gold, Aurous stannate, cynian złota. [Toks. A] |
Legendarny, przepiękny, nieorganiczny pigment fioletowo-purpurowo-czerwony, nieporównywalny do innych. Ze względu na zabójczą cenę stosowany jedynie w malarstwie naszkliwnym na porcelanie. Ponadto właściwą barwę uzyskuje dopiero po wypaleniu w temp. 750°C. Półprzeźroczysty. Wspaniały. Nazwa nawiązuje do składu chemicznego, a nie do barwy. | |
| Wyraźnie brakuje pigmentów w tej klasie. Wiele osób nie lubi syntetycznych barwników organicznych i nie ma zaufania do ich trwałości. Przydałby się pigment kryjący lub pókryjący, równie piękny, jak złota purpura. | ||
