Pigmenty stosowane w malarstwie

wstęp - czerwone - pomarańczowe i żółte - zielone - niebieskie i fioletowe - białe, czarne i brązowe
ziemie naturalne - zamieszanie w nazwach - toksyczność - moja paleta - ściągawka

Pigmenty zielone

Pigmenty historyczne - nieorganiczne
Zieleń Szmaragdowa - zieleń paryska
PG21 - Emerald Green
Arsenooctan miedziowy. (ang. Paris green, fr. vert de Paris) [Toks. D]		 Piękny pigment w kolorze chłodnej, niebieskawej zieleni, kryjący.
Stosowany w XIX wieku w malarstwie oraz jako trutka na szczury.
Malachit
PG39 - Copper Carbonate Hydroxide
Zieleń górska (fr. vert de montagne), zasadowy węglan miedzi. [Toks C/D]		 Pierwotnie uzyskiwany z mielonego malachitu, zsyntetyzowany w połowie XVIII wieku. Piękny, ale nietrwały i podatny na reakcje chemiczne. Toksyczny. Dla maniaków mielony malachit dostępny w sławnym sklepie przy Ouai Voltaire.
Zieleń Veronese'a To nie pigment, a pojęcie abstrakcyjne - określenie barwy. Odcień delikatnej, niebieskawej, zgaszonej zieleni widoczny na obrazach tego artysty, wynikły z wypłowienia stosowanych przez niego, pozyskiwanych z roślin żółtych barwników naturalnych. Kolor bardziej miętowy, niż ziemia zielona. Dlaczego niektórzy nazwę tą przypisują odkrytej na przełomie XVIII/XIX wieku zieleni szmaragdowej paryskiej (PG21) jest dla nie niezbadaną zagadką, gdyż Veronese żył w XVI wieku.

Mieszanki historyczne

Zieleń chromowa
PG15 - Chrome Green
[Toks. C/D]		 Nazwa, również francuska (vert de chrome) i niemiecka (Chromogrün) może tylko zmylić, gdyż pigment ten nie ma nic wspólnego z chromoksydem (PG17) ani zielenią szmaragdową (PG18), czyli barwnikami zielonymi, zawierającymi chrom. Zieleń chromowa jest mieszanką błękitu pruskiego i żółcieni chromowej. Odeszła do lamusa wraz z tą ostatnią.
Zieleń cynkową (PG16), mieszankę błękitu pruskiego i żółcieni cynkowej oraz zieleń Hookera, mieszankę błękitu pruskiego i gumiguty spotkał ten sam los. Nie ma czego żałować - mieszanki te wchodziły w nieoczekiwane reakcje, były toksyczne albo nietrwałe.

Pigmenty historyczne - organiczne

Zieleń soczysta
NG2 - Sap Green
(fr. vert de vessie)		 Barwnik pozyskiwany z szakłaku (Rhamnus cathartica L.) Podobnie, jak inne pigmenty roślinne - nietrwały.

Pigmenty współczesne - nieorganiczne

Ziemia zielona
PG23 - Green Earth
(fr. terre verte), [Toks. A]		 Dawniej ziemia naturalna, dziś pigment syntetyzowany, nieorganiczny, zawierający różne pierwiastki. Kolor wyraźnie zgaszony. Stosowana w ikonach greckich i sieneńskich, jako podmalówka - verdaccio. Podmalówka taka daje znacznie ładniejszy efekt końcowy, niż sankir, czyli podmalówka z wykorzystaniem umbry. Zielone verdaccio jest bardziej naturalne, jako kolor cieni ciała ludzkiego. Zbyt ciemny i ciepły sankir przebija przez wierzchnie warstwy ikony, dając wrażenie bardzo ciemnej plamy otoczonej jasnym złotem, gdzie wyraz twarzy przedstawianej osoby jest niemal nieczytelny.

PG24
 Ultramaryna zielona
PG24, PG55 - Ultramarine Green
[Toks. A/B]		 Podobnie, jak inne ultramaryny - trwała, nietoksyczna, laserunkowa, kiepsko wysychająca w oleju. Ładny, chłodny kolor.

Zielenie zawierające chrom

Chromoksyd
PG17 - Chrome Oxide Greene
[Toks. A]		 Tlenek chromu (nie uwodniony) - ciemnozielony, intensywny, ale nie agresywny ani jaskrawy. Raczej lekko zgaszony. Trwały, odporny, mocno kryjący. Tani, nietoksyczny, niezastąpiony.
Zieleń szmaragdowa, Viridian
PG18 - Viridian
(ang. emerald green, fr. vert émeradue) Tlenek chromu uwodniony. [Toks. A]		 Piękny szmaragdowo-zielony kolor, trwały, niemal transparentny. Niestety, jak na nieorganiczny pigment, dość długo wysycha.
Nietoksyczny. Nazwa w języku polskim - zieleń szmaragdowa - przywarła do PG18 trwale i jest stosowana powszechnie, zaś o toksycznym PG21 zapomniano. Niech już tak zostanie.

Zielenie zawierające kobalt

Zieleń kobaltowa
PG19 - Cobalt Green
Tlenki kobaltu i cynku. [Toks. B/C]		 Piękny zielony kolor, nie jaskrawy ani agresywny, kryjący lub półkryjący. Sykatywny.
Zieleń kobaltowo-chromowa
PG26 - Cobalt Chromite Green
(fr. vert de cobalt chrome) [Toks. B/C]		 Piękna ciemna zieleń, kryjąca lub półkryjąca, sykatywna i trwała.
Zieleń kobaltowo-tytanowa
PG50 - Cobalt Titanate Green
(fr. vert de cobalt titane) Tlenki kobaltu i tytanu. [Toks. B]		 Piękna, czysta, zielona barwa, intensywna, ale nie jaskrawa.
Pigment trwały, sykatywny i półkryjący lub kryjący.
Pod pojęciem Turkus kobaltowy może kryć się PG26, PG50 oraz PB36
(nie mylić z PG36 - zielenią ftalocyjanową).

Pigmenty współczesne - organiczne


PG7		Zieleń ftalocyjaninowa
PG7 (odcień niebieski)
PG36 (odcień żółty)
Phthalocyanine Green. [Toks. A]		 Intensywny, głęboki kolor laserunkowy. Trwały i odporny, nietoksyczny.
Zsyntetyzowano bardzo wiele podobnych barwników, ale że nie brakuje zieleni nieorganicznych, to przyjęły się  tylko te dwie ftalocjanowe.




Opracowała: Małgorzata Wrochna - kontakt do autorki - prawa autorskie - ArsSacra.art.pl